این ۱۲ نفر

شاید کمتر کسی بداند که نخستین زنان کاروان ورزش کشورمان نه در المپیک، بلکه در بازی‌های پارالمپیک شرکت کرده‌اند. البته بانوان پارالمپیکی علاوه بر حضور بیشتر در این آوردگاه (۹ دوره)، در مدال‌آوری نیز پیشرو بوده‌اند و تاکنون در مجموع به ۱۹ مدال شامل ۸ طلا، ۶ نقره و ۵ برنز دست یافته‌اند. به مناسبت ۲۴ مهر، روز ملی پارالمپیک به مسیر ورزشکاران زن ایران در این مسابقات نگاهی انداخته‌ایم که در ادامه می‌خوانید. 
     
پیشگامان
ایران برای نخستین بار سال ۱۳۷۱ چهار ورزشکار زن به بازی‌های پارالمپیک بارسلون اعزام کرد. مهرناز کاظمی، منصوره اسودی، سارا عزیزی و معصومه کارگر ملی‌پوشان تیم پاراتنیس روی میز، اولین زنانی از ایران بودند که حضور در آوردگاه پارالمپیک را تجربه می‌کردند در حالی که کاروان ورزشی المپیک کشورمان در این سال، هنوز نماینده‌ای در بخش بانوان نداشت. در بازی‌های پارالمپیک آتلانتا ۱۹۹۶ نیز، زهرا علی‌بیگی و فاطمه رائف، دو نماینده دیگر بانوان ایرانی بودند که در خط آتش مرحله مقدماتی مسابقات تیراندازی قرار گرفتند.گرچه علی‌بیگی ورائف به فینال رقابت‌های پاراتیراندازی آتلانتا ۱۹۹۶ راه پیدا نکردند، اما کار نیمه‌تمام آن‌ها را چهار سال بعد، عاکف در سیدنی به انجام رساند.
 
۱- چراغ اول
با این‌که ملی‌پوشان پینگ‌پنگ، اولین بانوان راه‌یافته‌ کشورمان به بازی‌های پارالمپیک بودند، نیره عاکف ملی‌پوش مشهدی تیم پاراتیراندازی، اولین زن ایرانی بود که به سکوی این بازی‌ها رسید.عاکف با کسب نشان برنز تپانچه بادی ۱۰ متر در سیدنی ۲۰۰۰، چراغ مدال‌آوری زنان کشورمان در بازی‌های پارالمپیک را روشن کرد و همچنین نام خود را به عنوان اولین بانوی ایرانی مدال‌آور تیراندازی در این بازی‌ها نیز به ثبت رساند.
 
۲- از عاکف تا خدایاری
مدال‌آوری بانوان کشورمان در بازی‌های پارالمپیک آتن ۲۰۰۴ با اعظم خدایاری ملی‌پوش زنجانی کشورمان ادامه پیدا کرد.
نشان برنز پرتاب دیسک خدایاری در آتن، اولین مدال تاریخ دوومیدانی پارالمپیک زنان ایران به حساب می‌آید.
     
۳- اولین طلا
نقطه عطف و طلایی تاریخ حضور زنان کشورمان در پارالمپیک با نام زهرا نعمتی، بانوی پرافتخار کماندار ایران گره خورده است. نعمتی با کسب عنوان قهرمانی بازی‌های لندن ۲۰۱۲، نه تنها عیار مدال‌های پارالمپیکی زنان را بالا برد بلکه عنوان نخستین زن طلایی ورزش ایران را نیز از آن خود کرد. در این دوره از بازی‌ها تیم ملی ریکرو بانوان کشورمان با ترکیب زنده‌یاد راضیه شیرمحمدی، زهرا جوانمرد سیستانی و زهرا نعمتی موفق به یک نشان برنز نیز شد. همچنین ساره جوانمردی در رقابت‌های تیراندازی بر سکوی سومی پارالمپیک ایستاد و با نشان برنز تپانچه بادی ۱۰ متر او، تیراندازی ایران دوباره به عرصه مدال‌آوری پارالمپیک بازگشت. بانوان پارالمپیکی ایران گرچه در بازی‌های ۲۰۰۸ پکن از کسب مدال بازماندند اما در لندن موفق به کسب یک مدال طلا و دو برنز شدند.
   
۴- سه‌گانه‌ی زهرا و ساره
از لندن ۲۰۱۲ به بعد، زنان ایرانی در اندیشه‌ خوش‌رنگ‌ترین مدال‌ها و ایستادن بر بلندترین سکوهای پارالمپیک بودند و نخستین سه‌گانه‌ طلایی آنها در برزیل شکل گرفت. در بازی‌های ریو ۲۰۱۶، زهرا نعمتی با کسب نشان طلای رقابت‌های انفرادی ریکرو تیراندازی با کمان، از عنوان قهرمانی خود در بازی‌های پارالمپیک دفاع کرد. جایی که ساره جوانمردی نیز برای نخستین بار، به دو نشان طلای ارزشمند پارالمپیک دست یافت؛ او در دو ماده‌ تپانچه بادی ۱۰ متر و تپانچه خفیف ۵۰ متر به عنوان قهرمانی رسید.
   
۵- درخشش در سرزمین آفتاب تابان
محدودیت‌های جسمی، پاندمی کرونا و حتی تعویق یک ساله‌ پارالمپیک،هیچ‌کدام نتوانستند از فروغ ستارگان پارالمپیک کشورمان در سرزمین آفتاب تابان بکاهند. در توکیو۲۰۲۰،هاشمیه متقیان از خوزستان با پرتاب بلند نیزه‌ای که رکورد‌های جهان و پارالمپیک را شکست، نخستین طلای دوومیدانی زنان ایران در بازی‌های پارالمپیک را به نام خود ثبت کرد و هت‌تریک طلایی زنان ایران با ۳ نشان طلای متقیان، جوانمردی و نعمتی برای دومین بار رقم خورد.
   
۶ – پاریس ۲۰۲۴
پاریس ۲۰۲۴ و پارالمپیک هفدهم برای بانوان کاروان «فرزندان ایران» سرشار از اتفاقات شیرینی‌ بود که برای اولین بار در تاریخ ورزش کشورمان رقم خورد. از مجموع ۱۲ زنی که به پارالمپیک پاریس اعزام شدند، شش ورزشکار به مدال رسیدند. ساره جوانمردی، ملی‌پوش پرافتخار پاراتیراندازی کشورمان با ایستادن بر سکوی قهرمانی تپانچه بادی ۱۰ متر، کارنامه پارالمپیکی خود را پنج مداله‌ کرد و در پاریس ۲۰۲۴ به چهارمین نشان طلای این رویداد بزرگ دست یافت. با این رکورد استثنایی، جوانمردی، یک بار دیگر ثابت کرد عنوان «ملکه تپانچه جهان» شایسته‌ اوست.اگرچه نعمتی با طلای ریکرو ۲۰۱۲ لندن، نخستین مدال تیراندازی با کمان ایران را به نام خود ثبت کرد اما فاطمه همتی، در پاریس ۲۰۲۴ با کسب دو نشان نقره‌‌‌ ارزشمند مسابقات انفرادی و میکس، عنوان نخستین مدال‌آور کامپوند کشورمان در بازی‌های پارالمپیک را از آن خود کرد.
زهرا رحیمی، جوان‌ترین ورزشکار کاروان کشورمان با ۱۵ سال سن و کسب عنوان نایب‌قهرمانی، صاحب نخستین مدال پارالمپیک بانوان تکواندوکار ایران شد.
هاجر صفرزاده، اولین زنی است که از ایران در بازی‌های پارالمپیک دوید و در فینال دو ۴۰۰ متر پاریس ۲۰۲۴ به مدال نقره رسید. نقره‌ صفرزاده، نه تنها نخستین نشان پارالمپیک زنان ایران در ماده‌ دو به حساب می‌آید، بلکه اولین مدال زنان نابینا و کم‌بینای ایران در بازی‌های پارالمپیک به شمار می‌رود.
پرستو حبیبی، با ایستادن بر سکوی دومی  پاریس ۲۰۲۴ به نخستین مدال زنان کشورمان در رقابت‌های پرتاب کلاب پارالمپیک دست یافت و عنوان جوان‌ترین دوومیدانی‌کار ایرانی دارنده‌ مدال پارالمپیک را به خود اختصاص داد.
الهام صالحی نیز با اولین حضور پارالمپیکی خود در بازی‌های پاریس به نشان برنز پرتاب نیزه دست یافت.
گرچه پرونده حضور بانوان ایران در پاریس ۲۰۲۴ با کسب بیشترین مدال پارالمپیک (یک طلا، ۴ نقره و یک برنز) بسته شد اما این قصه سر دراز دارد و این روزها، دور جدید تلاش زنان با اراده کشورمان آغاز شده است.