«گذار فرهنگی» و نقش آن در افزایش خشونت علیه کادر درمان

علی ثاقبی در ویژه‌برنامه «سپید خونین» که امروز ۲۰ اسفند با همت سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی خراسان رضوی، با موضوع تحلیل جنبه‌های روان‌شناختی و اجتماعی خشونت علیه کادر درمان در تالار دانشجوی دانشکده علوم پزشکی مشهد برگزار شد، با اشاره به اینکه خشونت یک  پدیده‌ای آنی نیست و ریشه در عوامل مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی دارد، گفت: شرایط محیطی و روحی بیماران در میزان بروز خشونت علیه کادر درمان تاثیر به سزایی دارد، همچنین طبقات اجتماعی پایین‌تر شانس بیشتری در اعمال خشونت دارند.

وی نوسانات شرایط اقتصادی و اجتماعی را از دیگر عوامل بروز خشونت برشمرد و گفت: در جامعه‌ای که فضای ناامنی وجود داشته و همبستگی اجتماعی کاهش پیدا کرده باشد، خشونت افزایش پیدا می‌کند.

وی با اشاره به اینکه رسانه‌ها و شرایط فرهنگی جامعه نقش بسزایی در میزان خشونت علیه کادر درمان دارند، گفت: جامعه ما جامعه در حال گذار از نظر فرهنگی است، بدین معنی که زمانی اصول و ارزش‌هایی در جامعه ما حکم فرما بوده است و هنوز چارچوب‌های جدید، جای خود را با اصول سنتی گذشته عوض نکرده‌اند، در چنین شرایطی مشاهده می‌کنیم که افراد بر اساس نفع شخصی خود مسائل را تعریف می‌کند و واکنش نشان می‌دهند.

این روان‌شناس ادامه داد: در گذشته تصویری که مردم از پزشک داشتند تصویری مقدس بعنوان فردی حکیم، دانای کل و دلسوز بود و احساس احترام و اعتماد به جامعه پزشکی وجود داشت و پزشک نیز مبتنی بر چنین تصویری کار پزشکی خود را انجام می‌داد در حالی که امروز این تصویر تغییر پیدا کرده است و مردم به شغل پزشکی بعنوان شغلی با پرستیژ و با درآمد بالا نگاه می‌کنند، از سوی دیگر با وقوع انفجار اطلاعاتی میان مردم به واسطه شبکه‌های مجازی و حتی هوش مصنوعی مردم دیگر به پزشک بعنوان کسی که یک سری اطلاعات خاص را دارد نگاه نمی‌کنند و حتی نسبت به داروهایی که برای آنها تجویز می‌شود با پزشکان سوال و جواب می‌کنند و به نوعی آنها را به چالش می‌کشند.

وی افزود: این در حالی است که پزشکان امروز در نگاه خود همچنان مقدسند، اما از طرف دیگر به دلیل گذار فرهنگی که به آن اشاره کردم از سوی بیمار این نگاه وجود دارد که من مشتری هستم، پول می‌دهم و وظیفه پزشک و یا کادر درمان است تا به من خدمات ارائه کنند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی مشهد با بیان اینکه وقتی گذار فرهنگی اتفاق می‌افتد انتظارات نامتعارض رخ می‌دهد، گفت: در این بین گاهی کسی که مورد خشونت قرار می‌گیرد هیچ تقصیری ندارد و نمی‌توان مساله وقوع خشونت را با نگاهی ایزوله بررسی کرد.

ثاقبی با تأکید بر اینکه عوامل زیادی در وقوع خشونت علیه کادر درمان دست به دست هم می‌دهند تا ما شاهد این پدیده باشیم، اظهار کرد: این موضوع بسادگی ریشه‌کن نمی‌شود و باید چیزهای زیادی تغییر کند، اما در این بین نوع حرف زدن و تعامل پزشکان و پرستاران با بیمار و خانواده او اهمیت بسیار زیادی دارد، گاهی افراد وقتی احساس می‌کنند شنیده نمی‌شوند دست به خشونت می‌زنند.

این روان‌پزشک با اشاره به ضرورت افزایش آگاهی‌رسانی به مردم ادامه داد: نظارت‌های دقیق و سیستم‌های پاسخگو که عدالت و حفاظت از منافع بیمار و کادر درمان را بخوبی انجام دهد نیز از دیگر عوامل موثر در کاهش میزان خشونت علیه کادر درمان خواهد بود.

راهکارهای قانونی برای حمایت از کادر درمان در برابر خشونت

در ادامه این نشست، صادق صفری، بازپرس ویژه قتل عمد شعبه ۲۰۸ دادسرای عمومی و انقلاب مشهد و استاد دانشگاه با اشاره به مسائل حقوقی میزان خشونت‌های انجام شده علیه کادر درمان اظهار کرد: یک نکته حائز اهمیت این است که خشونت علیه کادر درمان یک معضل جهانی است و صرفاً مختص کشور ما نیست، حتی اگر این موضوع را بصورت آماری بررسی کنیم خواهیم دید که خوشبختانه کشور ما در این رابطه آمار بالایی ندارد، بنابراین همان معدود دفعاتی که شاهد بروز چنین خشونت‌هایی هستیم موضوع بسیار  پررنگ می‌شود.

وی درباره علت بروز خشونت علیه کادر درمان اظهار کرد: یکی از این عوامل این است که افراد در شرایط معمولی به مراکز درمانی مراجعه ندارند و از نظر روحی مدام در حال گذر از امید به ناامیدی‌اند، بنابراین در چنین شرایطی کوچکترین قصوری به چشم آنها بزرگ جلوه می‌کند و باعث می‌شود حساسیت زیادی در نوع واکنش‌های خود نشان دهند.

صفری، قصور پزشکی را مهمترین عامل خشونت علیه کادربرشمرد و گفت: با توجه به خشونت‌های صورت گرفته، این قشر انتظار دارند برای حمایت از آنها قوانین جدیدی وضع شود در حالی که این نیاز از سوی تمامی اصناف وجود دارد و با قوانین موجود نیز می‌توانیم به مسائل حقوقی کادر درمان رسیدگی کنیم.

وی با اشاره به انواع خشونت علیه کادر درمان و مروری بر قوانین مربوط به آن اظهار کرد: یکی از انواع این خشونت‌ها، خشونت‌های کلامی است، اگر پزشکی مخاطب یک توهین قرار بگیرد، فرد خاطی محکوم به پرداخت جزای نقدی خواهد شد، اما اگر این توهین در حال انجام وظیفه پزشک در بیمارستان باشد، می‌توانند محکومیت‌هایی همچون جزای نقدی، حبس و شلاق داشته باشد.

این حقوقدان تهدید را از دیگر انواع این خشونت‌ها دانست که می‌تواند علاوه بر شلاق، از یک ماه تا یک سال زندان را نیز برای فرد خاطی در پی داشته باشد.

صفری درباره خشونت‌های فیزیکی نیز گفت: فرد خاطی اگر صرفاً کادر درمان را هل دهد و این رفتار او هیچ آثاری از جمله کبودی و … بر روی فرد برجای نگذارد، دریافت دیه از او منتفی است، اما می‌تواند به مجازات‌هایی مانند حبس و شلاق محکوم شود.

وی با اشاره به اینکه قانون‌گذار این خشونت‌ها را بعنوان جرم قابل گذشت ذکر کرده است، تصریح کرد: جرم قابل گذشت بدین معناست که شاکی باید الزاما به دادسرا مراجعه کند و شکایت خود را ثبت کند. درخصوص کادر درمان به دلیل مشغله‌هایی که این افراد دارند گاهی موفق به ثبت شکایت خود نمی‌شوند و همین موضوع باعث می‌شود با فرد خاطی برخوردی صورت نگیرد.

این استاد دانشگاه اخلال در نظم عمومی را از دیگر عناوین مجرمانه برشمرد و گفت: هرکس با هیاهو و جنجال، تظاهر به قدرت‌نمایی کند و نظم عمومی را در محیط‌های درمانی بهم بزند، به حبس از شش ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق  محکوم خواهد شد.

صفری درخصوص چالش‌های رسیدگی به پرونده‌های خشونت علیه کادر درمان گفت: یکی از این چالش‌ها قابل گذشت بودن اکثر جرائم می‌باشد که درباره آن توضیح دادم، حال در این خصوص قانون‌گذار میتواند عناوین این جرم‌ها را غیرقابل گذشت کند تا بدون نیاز به ثبت شکایت توسط شخص پزشک یا پرستار و صرفاً بر اساس گزارش کلانتری به موضوع آنان رسیدگی شود.

وی مشغله کادر درمان و کافی نبودن اطلاعات حقوقی آنان را از دیگر چالش‌های رسیدگی به پرونده‌های خشونت علیه کادر درمان برشمرد و گفت: اگر اعضای کادر درمانی که هدف خشونت قرار می‌گیرند وکیل داشته باشند، هم اطلاعات حقوقی آنان افزایش پیدا خواهد کرد و هم روند ثبت شکایاتشان تسریع می‌شود و دیگر نیازی به حضور شخصی آنان به دادسراها جهت ثبت شکایت نخواهد بود.

انتهای پیام